Kan een werknemer tevens een (dagelijks) bestuurder zijn ?

VSDC vzw raadt de combinatie werknemer – bestuurder af. Een werknemer kan ons inziens wel in het dagelijks bestuur opgenomen worden. 

 

Een werknemer is een persoon die prestaties verricht tegen loon en onder gezag (in ondergeschikt verband). Dit betekent dat zelfs indien partijen niet de bedoeling hadden om een arbeidsovereenkomst af te sluiten, zij geacht worden door een arbeidsovereenkomst verbonden te zijn indien de drie elementen nl. prestaties, loon en een gezagsverhouding aanwezig zijn.

 

Een werknemer in een vzw kan slechts deel uitmaken van het bestuursorgaan van dezelfde vzw indien tegelijkertijd twee voorwaarden zijn vervuld:

1. De taak als werknemer moet inhoudelijk volledig afgescheiden zijn van het bestuursmandaat;

2. Bovendien moeten er elementen aanwezig zijn die aantonen dat de werknemer in ondergeschikt verband werkt (lees: onder het gezag van de werkgever).

 

Het bewijs van de band van ondergeschiktheid is moeilijk te leveren. Als eenzelfde persoon zetelt in het bestuursorgaan en tevens in dienst is van dezelfde vzw, dan treedt deze persoon tegelijkertijd op als werkgever én als werknemer. Als werkgever bepaalt hij in principe dus zelf mee de eigen arbeidsomstandigheden, uurroosters, vergoedingen, … In dergelijk geval kan men bezwaarlijk aannemen dat er sprake is van een gezagsrelatie tussen de werkgever en de werknemer. Doordat men tegelijkertijd werkgever en werknemer is, treedt men eerder op als een zelfstandige en kan er in de ogen van de RSZ sprake zijn van een ‘schijn’werknemerschap.

 

Wij raden dan ook af om als werknemer van een vzw in dezelfde vzw een bestuursmandaat op te nemen. Het komt neer op een feitenkwestie, maar het blijft risicovol om de rollen van werknemer en bestuurder te combineren. U hoeft deze risico’s niet te nemen. Kies als alternatief voor een combinatie met de rol van dagelijks bestuurder.

 

Het bestuursorgaan kan het dagelijks bestuur van de vereniging, alsook de vertegenwoordiging van de vereniging wat dat bestuur aangaat, opdragen aan een werknemer. Een dagelijks bestuurder kan verregaande beslissingen nemen: het dagelijks bestuur omvat zowel de handelingen en de beslissingen die niet verder reiken dan de behoeften van het dagelijks leven van de vereniging, als de handelingen en de beslissingen die, ofwel om reden van hun minder belang dat ze vertonen, ofwel omwille van hun spoedeisend karakter, de tussenkomst van het bestuursorgaan niet rechtvaardigen.

 

De benoeming van een dagelijks bestuur zorgt er voor dat bepaalde beslissingen vlot kunnen genomen worden, zodat het bestuursorgaan daar niet mee moet worden belast. De wetgeving bepaalt dat het bestuursorgaan belast is met het toezicht op dit orgaan. Een dagelijks bestuur kan dus geen eigen koers varen tegen het beleid van de bestuurders in. Beslissingen omtrent de arbeidsomstandigheden van de dagelijks bestuurder-werknemer moeten uiteraard altijd door het bestuursorgaan genomen worden.  

 

Tussen de bestuurders en dagelijks bestuurders moeten bij de aanstelling dan ook de nodige afspraken gemaakt worden over de invulling van het dagelijks bestuur. Een dagelijks bestuurder zal op geregelde tijdstippen feedback moeten geven aan de bestuurders. Hij of zij zal dan ook aanwezig kunnen zijn op de vergaderingen van het bestuursorgaan en er een adviserende rol kunnen uitoefenen (zonder stemrecht).

 

In geval van twijfel of een beslissing wel tot het dagelijks bestuur behoort, zal een dagelijks bestuurder het bestuursorgaan moeten raadplegen. Op die manier kan een vlotte samenwerking op punt gezet worden tussen de bestuurders en de dagelijks bestuurder, waardoor een dagelijks bestuurder steeds opereert onder het gezag van het bestuursorgaan. Deze voorwaarde van gezag blijft namelijk ook gelden in de relatie tussen het bestuursorgaan en een werknemer-dagelijks bestuurder.